Bảng xếp hạng thật, giá trị ảo

Việc kinh doanh âm nhạc trực tuyến ở thị trường nhạc Việt chưa bao giờ dễ dàng, đơn giản vì khán giả Việt chưa có thói quen mua nhạc để nghe

Đứng vị trí đầu bảng xếp hạng ca khúc hay album bán chạy nhất trên iTunes (kênh bán nhạc trực tuyến) trong một thời gian là ca sĩ Uyên Linh với album vừa phát hành mang tên "Portrait" (Chân dung). Album này gồm 9 ca khúc của các tác giả: Việt Anh, Giáng Son, Phạm Toàn Thắng, Linh Lan, Trang... Chưa đầy 12 giờ phát hành trên iTunes, "Portrait" nhanh chóng được quan tâm, thậm chí có lúc còn vượt qua cả album "Reputation" của Taylor Swift. Thành tích này đồng nghĩa giọng ca Uyên Linh hay sản phẩm "Portrait" thực sự ăn khách.
Thước đo chuẩn xác?

Vui mừng trước kết quả đạt được, Uyên Linh chia sẻ trên trang cá nhân: "Có trên iTunes rồi nè... Dù sao đứng trước con rắn háo giai (trai) kia là thấy vui rồi". Kèm theo đó là bức ảnh "Portrait" của Uyên Linh xếp trên "Reputation" của Taylor Swift.

Một trong những thước đo độ hot (nóng) của giọng ca, độ hit (ăn khách) của sản phẩm âm nhạc hiện nay là bảng xếp hạng âm nhạc. Dẫu độ chuẩn xác của các bảng xếp hạng âm nhạc chưa đủ tin cậy nhưng dường như đây là kênh thông tin có con số được hiển thị công khai.



Trong đó, lượt view (người xem) trên YouTube và vị trí đầu bảng xếp hạng trending (tốp ca khúc thịnh hành) được đánh giá là chuẩn xác độ hot của giọng ca hay độ hit của ca khúc. Bởi lẽ, để có thể vượt lên vị trí đầu tốp trending này, sản phẩm âm nhạc phải đạt ít nhất 1 triệu view/ngày. Sau khoảng 1 tuần phát hành, sản phẩm (thường là video ca nhạc) cán mức 9-10 triệu view. Đó là sản phẩm âm nhạc thực sự "nóng". Tính đến nay, các sản phẩm chiếm vị trí đầu top trending gồm: "Chạm khẽ tim anh một chút thôi" (Noo Phước Thịnh), "Em gái mưa" (Hương Tràm), "Quên anh không dễ dàng" (Bảo Anh), "Đâu chỉ riêng em" (Mỹ Tâm), "Đã lỡ yêu em nhiều" (Justa Tee)…

iTunes cũng được đánh giá khá là "công minh" về độ hot của ca sĩ hay sản phẩm bởi để nghe sản phẩm âm nhạc của iTunes, khán giả phải bỏ tiền mua.

Nguyên nhân của chiêu trò "hắc ám"

Dù thể hiện rõ quyền lực của mình nhưng bảng xếp hạng âm nhạc cũng là nguyên nhân cho những chiêu trò "hắc ám" phát sinh. Hiện tượng "cày" view và mua view nở rộ.

Không khó để kiểm tra một sản phẩm âm nhạc được mua view để ngoi lên tốp đầu bảng xếp hạng. Cụ thể, nếu một sản phẩm âm nhạc có view thật thì lượng view được chia đều khá cân đối mỗi ngày. "Trong khi đó, nếu ngày đầu chỉ vài trăm ngàn view nhưng vài ngày sau, bỗng dưng sản phẩm có hẳn vài triệu view rồi lại tiếp tục trở về điểm xuất phát ban đầu với vài trăm ngàn view thì đó đích thị là một sản phẩm được đầu tư mua view" - nhân viên một công ty kinh doanh âm nhạc trực tuyến tiết lộ.

Nguyên nhân khiến cho nhiều giọng ca phải mua view, thậm chí có ca sĩ chuyên mua đến mức ai cũng biết tên, là vì "đích đến của ca sĩ không phải doanh thu từ lượt view trên YouTube mà là để khẳng định tên tuổi và sản phẩm của mình rất được công chúng yêu thích. Lượng view cũng là cơ sở để các nhãn hàng "chọn mặt gửi vàng" trong các phi vụ đại sứ quảng bá lên đến tiền tỉ", như một người trong giới phân tích.

Bên cạnh đó, khi ngành công nghiệp kinh doanh nhạc trực tuyến đổ xô vào thị trường nhạc Việt, không chỉ có những hệ thống kinh doanh mác Việt Nam như Nhaccuatui, Zing, Yeah1 mà các trang kinh doanh âm nhạc trực tuyến nước ngoài như YouTube, PopWorldwide hay iTunes cũng đều có mặt. Tất cả công ty này đang kêu gọi nghệ sĩ Việt hợp tác để kinh doanh theo nhiều phương thức khác nhau. Dù chọn phương thức nào thì có một thực tế là việc kinh doanh âm nhạc trực tuyến ở thị trường nhạc Việt chưa bao giờ dễ dàng. Đơn giản, khán giả Việt chưa có thói quen mua nhạc để nghe. Họ có thể tải hoặc nghe không mất tiền trên các trang nhạc miễn phí để thu quảng cáo.

Thế nên, không khó để một sản phẩm âm nhạc Việt đứng đầu danh sách tốp album được nghe nhiều nhất. Thậm chí, chỉ cần vài chục người mua cũng đủ để đứng đầu bảng xếp hạng người nghe nhiều nhất. Điều khá hài hước là có lúc một album chỉ 5-7 người mua vẫn xếp ở vị trí thứ 3 trong tốp album được mua nhiều nhất trên iTunes!

Công chúng quyết định

Ca sĩ là người hát hay và đầu tư những sản phẩm âm nhạc chất lượng để phục vụ công chúng. Công chúng sẽ là người quyết định ai ở lại trong lòng họ. Vậy nên, khi Uyên Linh "đá đểu" Taylor Swift là "con rắn háo giai", cô đã trả giá đắt. Rất nhiều fan (người hâm mộ) đổ xô vào trang cá nhân của Uyên Linh để "ném đá", chỉ trích.


Chán chê việc công kích trên mạng xã hội, cộng đồng fan của Taylor Swift đã đồng loạt lên iTunes chấm 1 sao cho album mới của Uyên Linh. Không có nhiều bình luận mang tính chuyên môn, thay vào đó là hàng loạt chỉ trích của người hâm mộ Taylor Swift hướng vào Uyên Linh. Trong tổng số 139 đánh giá về "Portrait" của Uyên Linh, có đến 107 đánh giá thấp nhất khiến tổng số điểm dành cho album này chỉ còn lại 2/5 sao. Tất nhiên, vị trí đầu bảng của Uyên Linh cũng nhanh chóng biến mất.